لیشمانیوز، بیماری ناشی از انگل تک یاخته‌ای است که عمدتاً در سگ‌ها و جوندگان خاص در بسیاری از نقاط جهان، خصوصاً در مناطق روستایی رخ می‌دهد. این انگل توسط پشه‌های خاکی گازدار کوچک منتقل می‌شود و به علت امکان انتقال به انسان، بیماری مهمی است. اما انتقال مستقیم از سگ یا گربه به انسان وجود ندارد.
لیشمانیوز می‌تواند دو نوع عفونت ایجاد کند: عفونت پوستی و عفونت احشایی یا اندامی. این بیماری در مناطقی مانند مدیترانه، آمریکای جنوبی و مرکزی، و جنوب مکزیک شایع است. در ایالات متحده، مواردی از آن در اوکلاهاما، اوهایو و تگزاس گزارش شده و در روباه‌های بومی این کشور نیز دیده می‌شود.
علائم بالینی لیشمانیوز:
بیشتر سگ‌ها به شکل احشایی این بیماری مبتلا می‌شوند و حدود ۹۰ درصد نیز دچار درگیری پوستی خواهند شد. علائم احشایی شامل تب، کاهش اشتها، ضعف، عدم تحمل ورزش، کاهش وزن شدید، اسهال، استفراغ، خونریزی از بینی، و وجود خون در مدفوع (ملنا) می‌باشند. حدود یک سوم سگ‌ها غدد لنفاوی متورم و طحال بزرگ شده دارند و به سمت نارسایی کلیه پیشرفت می‌کنند. علائمی مانند درد عضلانی، التهاب مفاصل و تورم بیضه‌ها نیز ممکن است دیده شود.
در فرم پوستی، علائم شامل ضخیم و سفت شدن بافت‌های پوزه و پدهای پا (هیپرکراتوز)، از دست دادن رنگدانه‌ها، ایجاد گره‌ها یا توده‌های سخت در پوست و پوشش پوستی کدر و شکننده است. این شکل بیشتر گربه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
تشخیص لیشمانیوز:
تشخیص بر اساس سابقه پزشکی، به خصوص سفر به مناطق آندمیک لیشمانیوز، و علائم بالینی است. آزمایش‌های خون و ادرار و بیوپسی بافت اغلب انجام می‌شوند. در ایالات متحده، گزارش موارد لیشمانیوز به مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) الزامی است، در حالی که در کانادا، این بیماری در فهرست بیماری‌های “غیرقابل گزارش B” آژانس بازرسی مواد غذایی کانادا (CFIA) قرار دارد. گاهی اوقات، این انگل در آسپیراسیون غدد لنفاوی یا اسمیرهای ساخته شده از ضایعات پوستی یافت می‌شود، اما این روش‌ها چندان حساس نیستند. آزمایش خون PCR به عنوان روش دقیق‌تری برای تشخیص لیشمانیوز شناخته می‌شود و می‌تواند برای آزمایش به آزمایشگاه‌های خارجی فرستاده شود، اگرچه این آزمایش نیز صد درصد دقیق نیست. در صورت آسیب دیدن اندام‌های خاص، آزمایش‌های خون عمومی ممکن است تغییرات را منعکس کنند.
درمان لیشمانیوز:
درمان نیاز به استفاده از داروی استیبوگلوکونات سدیم دارد که از CDC قابل دسترسی است. درمان‌های جایگزین شامل آنتی‌مونیت مگلومین (که در ایالات متحده و کانادا موجود نیست)، آلوپورینول و/یا آمفوتریسین B است که اغلب به صورت ترکیبی مورد استفاده قرار می‌گیرند. درمان‌های حمایتی شامل حمایت مایعات داخل وریدی، رژیم‌های غذایی خاص و استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها در صورت عفونت ضایعات پوستی است. ضایعات پوستی منفرد می‌توانند جراحی شوند.
نتیجه‌گیری:
- لیشمانیوز بیماری پیچیده‌ای است که نیازمند تشخیص دقیق و مدیریت مناسب است. درمان‌های موجود می‌توانند به کنترل علائم کمک کنند، اما در بسیاری از موارد، درمان کامل بیماری امکان‌پذیر نیست. مراقبت‌های پیشگیرانه و آگاهی از علائم می‌تواند به حفظ سلامت حیوانات خانگی در مناطق آلوده کمک کند.
